• zak.edu.pl  »  
  • Aktualności  »  
  • Wsparcie i reedukacja. Praca jako instruktor ds. terapii uzależnień

Wsparcie i reedukacja. Praca jako instruktor ds. terapii uzależnień

7.7.2020

Czym jest uzależnienie? Jak z niego wyjść? Na czym polega terapia? Jak zostać instruktorem ds. terapii uzależnień?

Wiadomo, że jedynym właściwym, rozumianym jako skutecznym, sposobem na wyjście z każdego uzależnienia (nie tylko od alkoholu czy narkotyków i leków, ale także seksu, hazardu, internetu, komputera, zakupów itd.) jest podjęcie leczenia. Takie kompleksowe leczenie uzależnienia składa się leczenia odwykowego, leczenia uzależnienia i terapii. Abstynencja jest warunkiem koniecznym dalszego leczenia każdego uzależnienia. Zatem, aby z niego wyjść i rozpocząć terapię, należy zaprzestać picia/brania itd.

Czym jest uzależnienie i jak je rozpoznać?

Uzależnienie to bardzo silna, nabyta potrzeba zażywania jakiejś substancji psychoaktywnej lub wykonywania jakiejś czynności. Jest to zaburzenie psychiczne i fizyczne powodujące zmiany w sposobie zachowania. Do objawów każdego uzależnienia zalicza się m.in.: częste i powtarzalne zachowania, nad którymi uzależniony nie ma kontroli, problemy ze zdrowiem i psychiką, a także w codziennym funkcjonowaniu, poświęcanie nałogowi większości swojego czasu, po odstawieniu substancji/zaprzestaniu wykonywania czynności występuje tzw. zespół abstynencyjny. Zgodnie z klasyfikacją ICD-10 uzależnienie to choroba, która rujnuje zdrowie fizyczne i psychiczne, prowadzi do zaniku życia społecznego, a często prowadzi także do śmierci.

Rozpoznanie uzależnienia nie jest wcale takie łatwe, zwłaszcza na początku. Najbliżsi nie zdają sobie sprawy z tego, że ktoś jest uzależniony. Zazwyczaj zaczyna się od picia niewielkich ilości alkoholu czy zażycia narkotyku od czasu do czasu itd. Takie sytuacje są społecznie akceptowalne. Z czasem jednak powtarza się to coraz częściej. Do tego dochodzi jeszcze fakt, że uzależnieni potrafią dobrze się maskować i ukrywać swój problem. Żeby go dostrzec, trzeba obserwować zachowanie i sposób spędzania wolnego czasu. By z całą pewnością stwierdzić uzależnienie, muszą występować 3 lub więcej tzw. objawy osiowe przez dłuższy czas. Zazwyczaj są to: przymus wykonywania czynności/zażywania substancji, niepanowanie nad swoim zachowaniem oraz objawy zespołu abstynencyjnego. Oczywiście w razie wątpliwości najbliżsi mogą zwrócić o poradę i pomoc do specjalisty.

Czym jest terapia uzależnień?

Terapia to kompleksowe leczenie uzależnień, polegające na leczeniu odwykowym, leczeniu uzależnienia i terapii. Pierwszy etap terapii to abstynencja, czyli zaprzestanie picia czy zażywania określonych środków/wykonywania określonych czynności. Drugim jest detoksykacja organizmu (tzw. detoks), czyli odtrucie, przeprowadzane w taki sposób, by zminimalizować nieprzyjemne objawy odstawienia. W związku z tym, że jest to ciężkie doświadczenie lepiej poddać się mu w specjalistycznym ośrodku niż w domu. Trzeci etap to program terapeutyczny, najczęściej realizowany w specjalistycznym ośrodku, choć niekoniecznie. Uważa się jednak, że najlepsze efekty terapii uzyskuje się w warunkach stacjonarnych z uwagi na stałą opiekę i dużą intensywność. Po wyjściu z ośrodka kolejny etap to terapia nawrotów uzależnienia, czyli uczestnictwo w grupach wsparcia – spotkaniach AA i program 12 kroków. Celem terapii uzależnień jest wzmocnienie motywacji do porzucenia nałogu i bycia odpowiedzialnym za swoje życie i zdrowie. Należy pamiętać, że właściwie udzielenie pomocy uzależnionemu jest bardzo ważne, gdyż nieleczone uzależnienie może prowadzić nawet do śmierci.

Edukacja uzależnionego – standard edukacji i postępowania z pacjentem uzależnionym

Podczas terapii duży nacisk jest kładziony na edukację zdrowotną. Jej celem jest wyposażenie uzależnionego w wiedzę o swojej chorobie (gdyż uzależnienie jest chorobą, a nie zwykłym zaburzeniem psychicznym) i umiejętność życia z nią. Ważne jest, by uzależniony umiał postępować w sposób korzystny dla zdrowia i zapoznał się z mechanizmami obronnymi takimi jak zaprzeczenie czy iluzja. Uzależniony wyposażony w tę wiedzę czuje się lepiej, gdyż powoduje to zmniejszenie lęku i poczucie ograniczenia, a to z kolei pozwala na zmianę dotychczasowego życia i wyjście na prostą. Umiejętność radzenia sobie z problemem, czyli samokontrola jest kluczowa i wymagana do tego, by zacząć wszystko od nowa. Zatem podczas terapii należy przygotować pacjenta do samokontroli oraz samoopieki poprzez dostarczenie mu niezbędnych informacji o mechanizmie uzależnienia, jego negatywnych skutkach i możliwościach terapeutycznych. Bardzo ważne jest zwłaszcza to, by uzależniony wiedział o tym jakie negatywne skutki może wywołać, jeśli nie podda się terapii i wróci do nałogu.

Czym zajmuje się instruktor ds. terapii uzależnień – jak udziela pomocy uzależnionemu?

Instruktor ds. terapii uzależnień zazwyczaj pomaga osobom uzależnionym od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, a także coraz częściej uzależnionym od internetu, hazardu, seksu czy zakupów pod kierunkiem specjalistów. Niewątpliwie jest to zawód trudny i bardzo wymagający, a odpowiedzialność jest duża. Instruktor pracuje często z młodocianymi, przestępcami, narkomanami czy dorosłymi dziećmi alkoholików. Jednak może dawać ogromną satysfakcję z niesienia pomocy w wychodzeniu z nałogu i powrocie do normalnego życia. Bardzo przydaje się doświadczenie oraz ciągłe doszkalanie.

Instruktor ds. terapii uzależnień zajmuje się planowaniem i prowadzeniem terapii wraz z zespołem specjalistów oraz obserwacją jej postępów. Do jego obowiązków zalicza się także popularyzacja życia bez uzależnień oraz profilaktyka uzależnień i edukacja prozdrowotna, w tym edukacja uzależnionego.

Instruktor w trakcie trwania terapii wykonuje następujące czynności: zapoznanie się z sytuacją psychologiczną, zdrowotną, wychowawczą i rodzinną uzależnionego, prowadzenie zajęć terapeutycznych i profilaktycznych, pomoc w prowadzeniu terapii indywidualnej, grupowej i rodzinnej, prowadzenie rejestracji i ewidencji zgłoszeń, sporządzenie sprawozdań z liczby przyjętych osób i udzielonej im pomocy, udzielanie informacji na temat możliwości terapii, unieszkodliwianie i izolowanie osób agresywnych, wykonywanie podstawowych zabiegów medycznych (płukanie żołądka, lewatywa, opatrywanie ran powierzchniowych), badanie podstawowych parametrów życiowych (tętno, ciśnienie, temperatura), sprawowanie doraźnej opieki nad osobami będącymi w stanie upojenia alkoholowego, prowadzenie obserwacji zachowania uzależnionych, spisywanie i zabezpieczanie ubrań i rzeczy osobistych pacjentów, prowadzenie rozmów z uzależnionymi, wspieranie uzależnionych w miejscach ich spotkań, współpraca z rodzinami uzależnionych, czynny udział w promocji życia bez nałogów i propagowaniu metod wychodzenia z nałogu. Zatem jego zakres obowiązków jest dość szeroki.

Jak zostać instruktorem ds. terapii uzależnień?

Nie jest to popularny zawód, choć jednak w dzisiejszych czasach coraz bardziej potrzebny z uwagi na to, że pojawiają się coraz nowsze rodzaje uzależnień – np. uzależnienie od internetu, od smartfona, od komputera, od zakupów itp. Być może niewiele osób decyduje się na wykonywanie tej pracy, gdyż jest to jednak dość trudne zajęcie.

Aby zostać instruktorem, należy ukończyć jednoroczny kurs zawodowy w szkole policealnej. W kursie mogą uczestniczyć osoby, które ukończyły 18 lat. Jest prowadzony w systemie zaocznym, zatem możliwe jest łączenie dotychczasowej pracy zawodowej z nauką. Po jego ukończeniu otrzymuje się zaświadczenie zgodne ze wzorem MEN oraz certyfikat szkoły.

Uczestnicy kursu zdobywają wiedzę na temat: społecznych uwarunkowań i konsekwencji uzależnień, podstaw interwencji kryzysowej z elementami profilaktyki, strategii terapeutycznych w terapii indywidualnej i grupowej, metodyki pracy z uzależnionymi oraz uzależnień behawioralnych. Biorą także udział w warsztatach pracy terapeutycznej, podczas których mogą sprawdzić swoją wiedzę w praktyce.

Więcej na temat kształcenia na kierunku instruktor ds. terapii uzależnień znajdziesz na: https://zak.edu.pl/oferta-edukacyjna/ksztalcenie-jednoroczne/instruktor-ds--terapii--uzaleznien.